باید بگوییم نمیتوان برای یادگیری زبان، سن دقیقی را مطرح کرد؛ اما پژوهشگران معتقدند هرچه فرد جوانتر و کم سن و سالتر باشد، راحتتر میتواند زبان دوم را بیاموزد و دلایل آن را هم مرتبط با نحوهی یادگیری زبان در کودکی و تغییراتی که مغز ما در طی دوران رشد با آن مواجه میشود، میدانند. در واقع زمانی که ما کودک هستیم، مغزمان به طور طبیعی و غریزی آمادهی یادگیری زبان است و تنها با شنیدنِ سخن گفتن دیگران متوجه قواعد و ساختارهای زبانی میشویم. تحقیقات نشان داده است، کودکانی که والدین آنها دو ملیت متفاوت دارند، هر دو زبان را با قواعد و گرامرهای آن و تنها با شنیدن از پدر و مادرشان یاد خواهند گرفت. اما هرچه پا به سن میگذاریم، این توانایی در ما کاهش مییابد و دیگر گرامر برای ما فقط حکم قوانینی را دارد که مجبور به حفظ کردن آن هستیم. همچنین در سنین بالا توانایی یادگیری با کمک شنیدن و جاگذاری کلمات در جملات را از دست میدهیم. پس به طور حتم میتوان گفت دوران کودکی بهترین زمان یادگیری زبان است.
بعضی از محققان معتقدند، سنین سه تا چهار سالگی بهترین زمان برای شروع یادگیری یادگیری زبان دوم است. اما چرا ۳ تا ۴ سالگی؟
شاید اگر چندین سال پیش میگفتیم، بهترین سن یادگیری زبان دوم ۳ تا ۴ سالگی است، همه ما را با تعجب نگاه میکردند؛ چون در آن زمان امکان یادگیری زبان برای کودکان زیر پنج سال، آن هم وقتی هنوز زبان مادری خود را به خوبی نمی دانستند، امری غیر ممکن به نظر میرسید. با این حال امروزه یافتههای محققان شرایط کاملاً متفاوتی را نشان میدهد. همچنین مطالعات دانشگاه هاروارد تایید میکند که اگر کودکان از سنین پایین شروع به یادگیری زبان دوم کنند، خلاقیت، مهارتهای تفکر انتقادی و انعطاف پذیری آنها به طور قابل توجهی افزایش پیدا میکند و بر این باورند که سه سال اول زندگی، دورهی حیاتی زندگی افراد است.
در این سن یادگیری زبان دوم به راحتی یادگیری زبان اول است. هرچند ممکن است انجام این کار، بار سنگینی به نظر بیاید اما در واقع اینطور نیست و مغز انسان بسیار شگفت انگیز و منعطف است. همهی ما از همان ابتدای زندگی به کمک حواس پنجگانهی خود یعنی: بینایی، چشایی، بویایی،شنوایی و لامسه در حال یادگیری محیط پیرامون خود هستیم و در واقع هرچه در سنین پایین و سال های اول زندگی تجربه کرده و میآموزیم، آیندهی ما را شکل خواهد داد و در سنین بالاتر می توانیم به رشد دادن آنها بپردازیم.
در واقع کودکان در سن پایین به کمک بازی و سرگرمی میتوانند به یادگیری زبان بپردازند اما در سنین بالاتر مغز، روند متفاوتی را در پیش میگیرد و یادگیری یک زبان خارجی را برای ما چالش برانگیزتر از قبل میکند.
سوال اینجاست که آیا ممکن است برای یادگیری زبان دیر کرده باشیم؟
شاید از خودمان بپرسیم آیا ممکن است در سنین بالا نتوانیم بر زبان دیگری غیر از زبان مادریمان تسلط پیدا کنیم؟ در جواب باید گفت، هیچ کدام از این مطالب نباید بزرگسالان را از یادگیری زبان دلسرد کند. اصلاً مهم نیست که شما چند سال دارید و دارای چه سطح زبانی هستید، باید بدانید که هرگز برای یادگیری دیر نیست. هرچند که ممکن است مغز ما در سنین بالاتر تواناییهای قبل را در به خاطر سپردن مطالب نداشته باشد، اما میتوانید با تمرین و تلاش بیشتر به نتیجهی مناسب برسید.
پس در هر سن و شرایطی که هستید همین حالا برای رسیدن به خواستههایتان اقدام کنید. ما در دوره سرا تا پایان مسیر یادگیری، همراه شما هستیم.